بیماری کوکسیدیوز یکی از شایع ترین و خطرناک ترین بیماری هایی است که می تواند طیور را تهدید کند. این بیماری باعث ایجاد التهاب و آسیب در روده های پرندگان می شود و می تواند منجر به کاهش تولید، کاهش وزن، اسهال خونی و حتی مرگ شود. در این مقاله، ما به شما می گوییم که بیماری کوکسیدیوز چیست، چگونه شناسایی و درمان آن را انجام دهید و چگونه از ابتلا به آن جلوگیری کنید.
تعریف بیماری کوکسیدیوز
بیماری کوکسیدیوز ناشی از عفونت با یک گروه از انگل های ریزی است که کوکسیدیا نام دارند. این انگل ها به صورت اسپور در محیط زیست وجود دارند و می توانند از طریق خوردن غذا یا آب آلوده یا تماس با مدفوع آلوده به طیور منتقل شوند. بعد از ورود به روده های پرندگان، این انگل ها شروع به تکثیر می کنند و باعث ایجاد التهاب، نارسایی جذب مواد غذایی و خونریزی می شوند.
بیماری کوکسیدیوز می تواند در همه انواع طیور از جمله مرغ، بوقلمون، شترمرغ، کبک، بلدرچین و غیره رخ دهد. اما برخی از انواع کوکسیدیا تخصصی هستند و فقط یک یا چند نوع پرنده را مبتلا می کنند. برای مثال، کوکسیدیا مرغ تنها مرغ ها را می تواند بیمار کند و کوکسیدیا بوقلمون تنها بوقلمون ها را.
علائم بیماری کوکسیدیوز ممکن است بسته به نوع کوکسیدیا، شدت عفونت، سن و وضعیت تغذیه ای پرندگان متفاوت باشد. اما برخی از علائم رایج این بیماری عبارتند از:
- اسهال خونی یا قهوه ای
- کاهش اشتها و تولید
- کاهش وزن و رشد
- بی حالی، خمود و افت توانایی
- پرهای ریشه کن شده و کثیف
- مرگ ناگهانی
ارزیابی بیماری کوکسیدیوز
برای تشخیص بیماری کوکسیدیوز، لازم است که نمونه هایی از مدفوع یا روده های پرندگان مبتلا را به آزمایشگاه ارسال کنید. در آزمایشگاه، با استفاده از میکروسکوپ، می توان تعداد و نوع کوکسیدیا را در نمونه ها شماره گذاری کرد. این کار به شما کمک می کند که میزان شدت عفونت و نوع درمان مناسب را تعیین کنید.
همچنین می توانید با استفاده از آزمایشات سرولوژیک، میزان آنتی بادی های تولید شده در خون پرندگان در برابر کوکسیدیا را اندازه گیری کنید. این کار به شما کمک می کند که میزان مقاومت و واکسیناسیون پرندگان را بررسی کنید.
درمان بیماری کوکسیدیوز
برای درمان بیماری کوکسیدیوز، می توانید از داروهایی استفاده کنید که کوکسیدیوستاتیک یا کوکسیدیوسیدال نام دارند. این داروها با مهار یا از بین بردن کوکسیدیا، عفونت را کنترل می کنند. اما باید دقت کنید که داروهای کوکسیدیوستاتیک ممکن است باعث ایجاد مقاومت در کوکسیدیا شوند و داروهای کوکسیدیوسیدال ممکن است باعث ایجاد سمیت در پرندگان شوند. بنابراین، باید داروها را با دقت و طبق دستور دامپزشک مصرف کنید.
برخی از داروهای معمول برای درمان بیماری کوکسیدیوز عبارتند از:
- سولفونامیدها: این داروها کوکسیدیوستاتیک هستند و با مهار سنتز فولیک اسید در کوکسیدیا، رشد آنها را متوقف می کنند. مثال هایی از این داروها عبارتند از سولفادیمیدین، سولفاکینوکسالین و سولفامتازین.
- آمپرولیوم: این دارو یک کوکسیدیوستاتیک است که با مهار جذب تیامین (ویتامین B1) در کوکسیدیا، انرژی آنها را کاهش می دهد. این دارو معمولا با سولفاکینوکسالین ترکیب می شود.
- موننسین: این دارو یک کوکسیدیوسیدال است که با اختلال در تعادل یونی در کوکسیدیا، آنها را از بین می برد. این دارو معمولا به صورت پروفیلاکتیک (پیشگیرانه) به طیور داده می شود.
- دیکلازوریل: این دارو یک کوکسیدیوسیدال است که با مهار یک آنزیم به نام دی هیدروفولات ردوکتاز در کوکسیدیا، سنتز DNA آنها را متوقف می کند. این دارو نیز به صورت پروفیلاکتیک به طیور داده می شود.
به علاوه، برای درمان بیماری کوکسیدیوز، باید رژیم غذایی پرندگان را نیز تغییر دهید. باید به طیور آب و غذای تازه و کافی بدهید و از غذاهایی که حاوی پروتئین، کلسیم، فسفر و ویتامین A و K هستند استفاده کنید. این مواد غذایی به بهبود سلامت روده ها و افزایش مقاومت پرندگان کمک می کنند.
نتیجه گیری
بیماری کوکسیدیوز یک بیماری شایع و خطرناک در طیور است که باعث ایجاد التهاب و آسیب در روده ها می شود. برای شناسایی این بیماری، باید نمونه هایی از مدفوع یا روده های پرندگان را به آزمایشگاه بفرستید و تعداد و نوع کوکسیدیا را مشخص کنید. برای درمان این بیماری، باید از داروهایی استفاده کنید که کوکسیدیا را مهار یا از بین ببرند و رژیم غذایی پرندگان را بهبود بخشید. همچنین برای پیشگیری از این بیماری، باید به بهداشت و تمیزی محیط پرورش طیور توجه کنید و از واکسیناسیون پرندگان استفاده کنید. همچنین میتوانید در وبسایت خوش نشان از طریق صفحه ارتباط با ما، مشاوره و ویزیت بهترین دامپزشکان و متخصصان طیور در ایران را دریافت کنید.
